Laten we even eerlijk zijn: plug-inhybrides (PHEV’s) worden door menig autoliefhebber en politicus gezien als de perfecte middenweg. Een beetje elektrisch, een beetje benzine, en voilà, je bent milieuvriendelijk zonder je zorgen te maken over een lege accu in the middle of nowhere. Maar wacht eens even, want een Nederlands onderzoek gooit een flinke emmer koud water over die groene droom. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) stoten deze zogenaamd milieuvriendelijke hybrides méér fijnstof uit dan diesels. Ja, je leest het goed: meer dan diesels, die al jaren worden afgeschilderd als de grote boosdoeners van de luchtvervuiling.
Laten we dit even uitpluizen, want dit is geen kleinigheid. Fijnstof, dat zijn die piepkleine deeltjes die je longen binnendringen en je gezondheid een flinke optater kunnen geven. In 2023 spuwde het Nederlandse wegverkeer zo’n 3,6 miljoen kilogram van dit spul de lucht in. Goed nieuws: dat is 16,3 procent minder dan tien jaar geleden, dankzij schonere motoren en roetfilters. Maar hier komt de verrassing: per kilometer stoten plug-inhybrides gemiddeld 0,027 gram fijnstof uit, tegenover 0,025 gram voor diesels en een schamele 0,017 gram voor volledig elektrische auto’s. Waarom? Omdat PHEV’s zwaargewichten zijn. Met hun batterijen en verbrandingsmotoren wegen ze vaak meer dan een kleine vrachtwagen. Dat extra gewicht zorgt voor meer bandenslijtage, en – je raadt het al – banden zijn de grote boosdoeners als het gaat om fijnstof.
Nu, voordat je denkt dat diesels ineens de heilige graal zijn, laten we even relativeren. Diesels zijn in Nederland een uitstervend ras, en hun totale bijdrage aan fijnstof is daardoor minimaal. Bovendien is fijnstof niet alleen een kwestie van uitlaatgassen. Banden, remmen en zelfs het wegdek zelf spelen een grote rol. Elektrische auto’s, die vaak ook zwaarder zijn, hebben hier eveneens last van, maar zij winnen nog steeds de milieuprijs omdat ze geen uitstoot hebben uit een uitlaat. En dan hebben we het nog niet gehad over remstof, dat volgens onderzoek van de Universiteit van Southampton mogelijk nog schadelijker is dan dieseluitstoot. Gelukkig remmen elektrische auto’s en hybrides vaak regeneratief, wat de slijtage van remblokken vermindert. Maar toch, die banden blijven een probleem.
Waarom zijn plug-inhybrides dan zo’n drama? Het antwoord ligt in hun dubbele natuur. Ze hebben een batterij voor korte elektrische ritten, maar zodra die leeg is, sleuren ze een zware verbrandingsmotor mee die harder moet werken om al dat gewicht te verplaatsen. En als de bestuurder vergeet op te laden – wat, laten we eerlijk zijn, vaak gebeurt – rijdt zo’n PHEV vooral op benzine, met alle gevolgen van dien. Het CBS wijst erop dat het hogere gewicht van deze auto’s zorgt voor extra slijtage van banden, en dat is precies waar het fijnstof vandaan komt. Voeg daar de nieuwe Euro 6e-bis-norm aan toe, die vanaf 2025 zwaardere batterijen vereist voor een groter elektrisch bereik, en je krijgt nog zwaardere auto’s die nog meer fijnstof produceren. Ironisch, niet?
Laten we even een stapje terug doen. De Belgische regering, in al haar wijsheid, wil plug-inhybrides weer promoten als de ideale opstap naar volledig elektrisch rijden. Fiscale voordelen, aftrekbaarheid, noem maar op. Maar als je dit onderzoek leest, vraag je je af of ze überhaupt de memo hebben gekregen. Het is alsof je een kettingroker adviseert om light-sigaretten te roken omdat die ‘gezonder’ zijn. Ondertussen wijst de Vlaamse Milieumaatschappij erop dat de uitstoot van PM2.5 (de allerkleinste, gemenste fijnstofdeeltjes) door wegverkeer tussen 2005 en 2022 met 92 procent is gedaald. Dus ja, we boeken vooruitgang, maar plug-inhybrides lijken eerder een stap zijwaarts dan vooruit.
En dan is er nog de olifant in de kamer: banden. Al jaren weten we dat bandenslijtage een grote bron van fijnstof is. Een studie van Emissions Analytics uit 2020 beweerde zelfs dat banden tot 1.850 keer meer fijnstof uitstoten dan uitlaatgassen van moderne auto’s. Hoewel die cijfers later werden genuanceerd (de testomstandigheden waren, eh, creatief), blijft het punt staan: hoe zwaarder de auto, hoe meer de banden slijten. En plug-inhybrides, met hun dubbele aandrijfsystemen, zijn nu eenmaal zwaargewichten. Zelfs elektrische auto’s, die vaak nog zwaarder zijn, kampen met dit probleem, al hebben zij het voordeel van regeneratief remmen en geen uitlaatgassen.
Dus, wat moeten we hiermee? Moeten we massaal terug naar diesels? Zeker niet. Diesels mogen dan per kilometer iets minder fijnstof uitstoten, hun impact op CO2 en stikstofoxiden is nog steeds een probleem. En laten we niet vergeten dat volledig elektrische auto’s, ondanks hun gewicht, nog steeds de schoonste optie zijn qua fijnstof per kilometer. Maar het is duidelijk dat plug-inhybrides niet de milieuvriendelijke wondermiddelen zijn die ons worden voorgespiegeld. Ze zijn een compromis, en zoals bij elk compromis krijg je het beste van twee werelden, maar ook het slechtste.
De oplossing? Misschien moeten we stoppen met het blindelings promoten van halve maatregelen en ons richten op échte innovaties. Lichtere auto’s, betere banden, en meer investeringen in openbaar vervoer zouden een goed begin zijn. Tot die tijd is het aan de autokoper om slim te kiezen. Wil je een plug-inhybride? Prima, maar zorg dan dat je die batterij ook echt gebruikt. Anders ben je gewoon een benzineauto met extra bagage.
Voor wie nu door het aanbod wil struinen en een auto wil kiezen die past bij zijn of haar geweten én rijstijl, neem een kijkje op onze marketplace. Op https://volty.be/nl/buy/cars/overview/ vind je een breed scala aan EV wagens. Kies verstandig, en laat die banden niet te hard slijten!
